Nieuwe regels voor auteurscontracten vanaf 1 juli 2015!
Op 1 juli 2015 is de wet auteurscontractenrecht in werking getreden. Met de wet wordt de contractuele positie van makers van auteursrechtelijk beschermd materiaal versterkt. Denk daarbij aan zelfstandige schrijvers, fotografen, grafische vormgevers, kunstenaars, journalisten, softwareprogrammeurs etc. Het gaat daarbij om de positie van de natuurlijke personen. De wet geldt overigens ook voor uitvoerende kunstenaars.
De wet leidt tot aanpassing van de Auteurswet en de Wet Naburige Rechten. In de Auteurswet is een nieuw hoofdstuk 1A ingevoegd.
Wat is gewijzigd?
De nieuwe regels kunnen ingrijpende gevolgen hebben voor contracten met makers van auteursrechtelijk beschermde werken.
De essentie hebben wij voor u hieronder op een rijtje gezet. Ondanks het wetgevingsproces van 10 jaar zal een aantal regels zeker aanleiding geven tot juridische discussies en interpretaties…
- Voor een exclusieve licentie is voortaan een schriftelijke, ondertekende overeenkomst (‘akte’) vereist.
- Makers hebben recht op een billijke vergoeding voor het verlenen van exploitatierechten. Op verzoek van verenigingen van makers of (verenigingen van) exploitanten kan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vaststellen wat een billijke vergoeding is.
- De maker heeft recht op een aanvullende billijke vergoeding voor nieuwe, onvoorziene toekomstige vormen van exploitatie die nog niet bekend waren bij het sluiten van de overeenkomst.
- De maker kan een ‘bestseller-vergoeding‘ verlangen. Dat is een aanvullende vergoeding als de overeengekomen vergoeding erg onevenredig is in verhouding tot de opbrengsten.
- Als de exploitant (bijv. de uitgever of platenmaatschappij) het werk van de maker niet voldoende exploiteert, kan de maker in principe de overeenkomst ontbinden (‘non-usus‘-bepaling). De maker heeft recht op inzage in gegevens over de omvang van de exploitatie.
- Als de exploitant de overeenkomst tussentijds kan opzeggen, geldt dat ook voor de maker.
- De maker kan onredelijke bezwarende bedingen vernietigen, zoals onduidelijke of onredelijk lange aanspraken op exploitatie van toekomstige werken. De mogelijkheid om te vernietigen bestaat alleen bij overeenkomsten waarbij de maker het auteursrecht geheel of gedeeltelijk heeft overgedragen of een exclusieve licentie heeft verleend.
- Na verloop van een redelijke termijn na eerste publicatie heeft de maker het recht om de manuscriptversie van wetenschappelijke artikelen – betaald uit publieke middelen, dus bijv. in universiteiten – te publiceren, met vermelding van de eerste openbaarmaking.
- Bij overdracht aan de filmproducent krijgen de belangrijkste makers recht op een proportionele vergoeding.
- Er is een wettelijke grondslag voor de instelling van een geschillencommissie voor geschillen tussen makers en exploitanten. Een uitspraak van die commissie wordt bindend, als de zaak niet binnen 3 maanden alsnog wordt voorgelegd aan de rechter.
Dwingend recht
De regeling is dwingend recht. In een contract kan daarvan dus niet worden afgeweken.
De regels gelden ook voor contracten waarbij gekozen is voor toepasselijkheid van het recht van een ander land, mits de exploitatie geheel of overwegend in Nederland plaatsvindt of moet plaatsvinden.
Voor wie gelden de nieuwe regels?
De nieuwe regeling geldt alleen voor natuurlijke persoon die maker is van een auteursrechtelijk beschermd werk, zoals de schrijver, grafisch vormgever of kunstenaar. Dus niet voor een werkgever of rechtspersoon die als maker van een werk moet worden aangemerkt.
Geldt de regeling ook voor bestaande contracten?
Het huidige recht blijft gelden voor contracten die vóór 1 juli 2015 zijn gesloten. Maar de ontbindingsbepalingen, de bevoegdheid om tussentijds op te zeggen en de mogelijkheid om bepalingen te vernietigen, gelden ook voor ‘oude’ contracten!
Quickscan!
Neem contact met ons op voor een quickscan van uw contracten tegen een vooraf af te spreken vaste prijs.
De tekst van de wet vindt u via deze link naar het Staatsblad.
publicatiedatum: woensdag 15 juli 2015